مجتمع آموزش عالی سلامت باقرالعلوم (ع) سپیدان
اکتبر، ماه آگاهی بخشی سرطان پستان
ماه اکتبر فرصتی است برای ایجاد آگاهی و گرامیداشت زندگی میلیون‌ها نفر که تحت تأثیر سرطان سینه قرار گرفته اند. با تأکید بر این موضوع که " هر داستان منحصر به فرد است، هر سفر مهم است".
هر تشخیص سرطان سینه شخصی است. پشت هر تشخیص، داستانی نهفته است، داستانی از شجاعت، تاب‌آوری و امید. سرطان سینه زندگی زنان و خانواده‌هایشان را در سراسر جهان به طور متفاوتی تحت تأثیر قرار می‌دهد و هر سفری سزاوار شفقت و حمایت است. موضوع امسال، تنوع تجربیات را به رسمیت می‌شناسد و نیاز به مراقبت دلسوزانه، به موقع و با کیفیت را برای همه، صرف نظر از جغرافیا، درآمد یا پیشینه تقویت می‌کند.
سرطان سینه شایع‌ترین سرطان تشخیص داده شده در میان زنان در سراسر جهان است. در سال ۲۰۲۲، تقریباً ۲.۳ میلیون زن به این بیماری مبتلا شدند و ۶۷۰ هزار نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست دادند. این ها فقط اعداد نیستند، بلکه مادران، خواهران، دختران و دوستانی هستند که شایسته امید و اعتماد به نفس هستند. در حالی که میزان بقای ۵ ساله در کشورهای با درآمد بالا بیش از ۹۰ درصد است، این ارقام در هند به ۶۶ درصد و در آفریقای جنوبی به ۴۰ درصد کاهش می‌یابد. این نابرابری‌ها ناشی از دسترسی نابرابر به غربالگری ها، تشخیص به موقع و درمان موثر است.
سرطان پستان بیماری است که در آن رشد سلول‌های طبیعی سینه از کنترل خارج شده و تومور تشکیل می‌دهند. اگر کنترل نشوند، تومورها می‌توانند در سراسر بدن پخش شده (متاستاز) و منجر به مرگ شوند.
سرطان سینه می‌تواند ترکیبی از علائم مانند ایجاد توده یا ضخیم شدن سینه که اغلب بدون درد است، تغییر در اندازه، شکل یا ظاهر سینه، فرورفتگی، قرمزی، گودی یا سایر تغییرات در پوست، تغییر در ظاهر نوک سینه یا پوست اطراف نوک سینه و خروج مایع غیرطبیعی یا خونی از نوک سینه را داشته باشد.
سرطان ممکن است به سایر نواحی بدن گسترش یابد و علائم دیگری را ایجاد کند. اغلب، شایع‌ترین محل قابل تشخیص اولیه گسترش، غدد لنفاوی زیر بغل است. با گذشت زمان، سلول‌های سرطانی ممکن است به اندام‌های دیگر از جمله ریه‌ها، کبد، مغز و استخوان‌ها گسترش یابند. هنگامی که به این مکان‌ها می‌رسند، علائم جدید مرتبط با سرطان مانند درد استخوان یا سایر علائم ممکن است ظاهر شوند.
جنسیت قوی‌ترین عامل خطر سرطان سینه است. تقریباً ۹۹٪ از سرطان‌های سینه در زنان و ۱٪ از سرطان‌های سینه در مردان رخ می‌دهد. عوامل چون افزایش سن، چاقی، مصرف الکل، سابقه خانوادگی سرطان سینه، سابقه قرار گرفتن در معرض اشعه، شروع قاعدگی در سن کم، نداشتن فرزند، مصرف دخانیات و هورمون درمانی پس از یائسگی می توانند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهند. با این حال تقریباً نیمی از سرطان‌های سینه در زنانی ایجاد می‌شود که هیچ عامل خطر قابل شناسایی برای سرطان سینه به جز جنسیت (زن) و سن (بالای ۴۰ سال) ندارند.
پرداختن به عوامل خطر قابل اصلاح می‌تواند به طور قابل توجهی بار جهانی سرطان را کاهش دهد .اگرچه همه موارد سرطان پستان قابل پیشگیری نیست، اما تغییر سبک زندگی می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد. در این خصوص رعایت اصول زیر توصیه می‌شود:
1-حفظ وزن مناسب و انجام فعالیت بدنی منظم.
2-پرهیز از مصرف دخانیات و محدود کردن مصرف الکل.
3-تغذیه سالم شامل مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل.
4-پرهیز از هورمون درمانی و مصرف قرص های ضد بارداری
5-بارداری و شیردهی تا قبل از سن 30 سالگی
6-مشاوره ژنتیک و غربالگری دقیق‌تر برای افرادی که سابقه خانوادگی دارند.
اکثر افراد وقتی سرطان هنوز در مراحل اولیه است، هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند، از این رو غربالگری سرطان سینه اهمیت ویژه ای دارد. روش‌های غربالگری شامل معاینه فیزیکی، ماموگرافی، سونوگرافی و ام آر آی هستند.
برای تشخیص زودهنگام، آگاهی از علائم و نشانه‌های سرطان سینه و اهمیت مراجعه به پزشک برای یافته‌های غیرطبیعی، ارزیابی و تشخیص بالینی به موقع اهمیت دارد. در خصوص غربالگری در یک جمعیت ظاهراً سالم اقدامات زیر باید انجام گیرد:
آموزش خودآزمایی و معاینه توسط ماما سالی یک بار در زنان سنین 30 تا 69 سال
ماموگرافی از 40 سالگی هر دو سال یکبار
با ارائه آموزش های لازم برای بهبود آگاهی زنان از علائم و نشانه‌های سرطان سینه، زنان بیشتری در صورت مشکوک شدن به سرطان سینه با پزشکان مشورت می‌کنند و برای درمان به موقع ارجاع می‌شوند.
پزشکان درمان‌ها را برای به حداقل رساندن احتمال بازگشت سرطان (عود) ترکیب می‌کنند. این درمان‌ها بر اساس فرد، نوع سرطان و شیوع آن است. درمان ترکیبی از جراحی، پرتودرمانی و داروها است.
جراحی برای برداشتن تومور سینه؛ پرتودرمانی برای کاهش خطر عود در سینه و بافت‌های اطراف؛ و داروها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی و جلوگیری از گسترش آنهاست، که به صورت درمان‌های هورمونی، شیمی‌درمانی یا درمان‌های بیولوژیکی مورد استفاده قرار می گیرند.
درمان‌های سرطان سینه در صورت شروع زودهنگام و کامل، مؤثرتر و تحمل‌پذیرتر هستند. دسترسی زودهنگام به یک تیم چندرشته‌ای شامل متخصصان سرطان، رادیولوژیست‌ها، آسیب‌شناسان، متخصصان علوم تغذیه/رژیم درمانی، فیزیوتراپیست‌ها، مددکاران اجتماعی، تیم‌های سلامت روان، مراقبت‌های تسکینی و توانبخشی، چه در طول درمان و چه پس از اتمام آن، به بهبود نتایج کمک می‌کند.
در حالی که آمار جهانی ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از سرطان سینه همچنان نگران‌کننده است، کارشناسان بر این باورند که توجه جدی به عدالت در سلامت و گسترش دسترسی برابر به خدمات غربالگری و درمان می‌تواند مسیر مبارزه با این بیماری را تغییر دهد. بهره گیری از استراتژی‌های غربالگری شخصی‌سازی‌شده، تقویت نظام‌های بهداشتی، افزایش آگاهی عمومی و ارائه خدمات به‌موقع از جمله اقداماتی است که امید به بهبود نتایج و ارتقای کیفیت زندگی بیماران را در سطح جهانی افزایش می‌دهد.
منابع:
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10774137
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/breast-cancer
اسماء مهجوب اردکانی کارشناس بهداشت عمومی مجتمع آموزش عالی سلامت باقرالعلوم (ع) سپیدان
زیر نظر فاطمه موثقی کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت مجتمع آموزش عالی سلامت باقرالعلوم (ع) سپیدان
نظر دهید