اکثر ما از سنین پایین با اصول بهداشت دهان و دندان و هم‌چنین اهمیت این موضوع آشنا شده‌ایم. به یاد داشته باشید که سلامت دهان و دندان‌ها بر وضعیت سلامتی کلی ما تأثیرگذار است. رعایت برخی اصول ساده و کاربردی کمک می‌کند تا دندان‌ها و لثه‌های سالمی داشته باشیم و جلوی بروز بسیاری از بیماری‌ها را بگیریم.

بهداشت دهان و دندان چیست؟

بهداشت دهان و دندان یک مراقبت پیشگیرانه است و به معنای انجام دادن یک سری اصول ساده برای تمیز نگهداشتن دهان و دندان‌هاست. این اصول شامل مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و همچنین مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک جهت معاینه و بررسی سلامت و وضعیت دندان‌ها است.

همچنین سلامت دهان با سلامت کلی ما ارتباط مستقیم دارد. به عنوان مثال اگر که لثه‌های ما عفونت کنند، این عفونت از طریق جریان خون به دیگر بخش ‌های بدن منتقل می‌شود و این اصلاً موضوع خوشایندی نیست. در نتیجه می‌توان گفت که حفظ سلامت دهان و دندان‌‌ها بخش مهمی از سلامت کلی ما را در طولانی مدت تضمین می‌کند.

علل بیماری‌ها و مشکلات دهان و دندان کدام‌اند؟

همان‌طور که ممکن است خودتان هم بدانید دهان ما و حفره‌های دندانی آن بستری مناسب جهت تجمع باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ ‌های مختلف است. برخی از این باکتری‌ ها به فضای دهان تعلق دارند و وظیفه آن‌ ها ایجاد فلور طبیعی دهان است. در نتیجه مقدار کم آن‌ها کاملاً بی‌ضرر بوده، اما زمانی که این مقدار از حد طبیعی خودش بیشتر می‌شود سلامت دندان‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد. همان طور که می دانید مصرف زیاد شیرینی یا غذاهای حاوی قند این شرایط را تشدید می‌کند، شرایطی که باعث شده اسید بیشتری در دهان تولید شود، اسیدی که می‌تواند به مینای دندان آسیب‌های جدی وارد کند.

پس علاوه ‌بر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه نامناسب هم می‌تواند یکی از علل و دلایل بیماری‌های دهان و دندان باشد. از دیگر فاکتورهایی که سلامت دندان‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهند می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

دیابت، عفونت، سیگار کشیدن، رفلاکس اسید معده، تغییرات هورمونی در زنان، ژنتیک و سابقه بیماری در خانواده، عادات نادرست و نامنظم مسواک زدن، استفاده از برخی داروها که مقدار آب دهان را کاهش می‌دهند و رژیم غذایی نامناسب که حاوی مقادیر زیادی نوشیدنی و غذاهای اسیدی است.

علائم بیماری‌های دهان و دندان:

از نشانه‌ها و علائمی که حاکی از بیماری ‌های دهان و دندان هستند می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

درد شدید، تلخی دهان، خشکی دهان، بوی بد دهان، صدا دادن فک، عقب رفتن لثه‌ها، لق شدن دندان‌ها، خونریزی یا تورم لثه‌ها، حساسیت به گرما و سرما، دندان‌های ترک خورده یا شکسته

رایج ترین مشکل دهان و دندان پوسیدگی دندان هاست:

حفره ‌هایی که در اثر تجمع باکتری در دندان‌ها ایجاد شده، پوسیدگی دندان هستند. مواد غذایی اسیدی می‌توانند شرایط را برای تجمع این باکتری ‌ها فراهم کنند. باکتری‌هایی که با تلنبار شدن روی دندان باعث به وجود آمدن پلاک ‌های دندانی می‌شوند. شرایط اسیدی دهان می‌تواند به مینای دندان آسیب برساند و با گذشت زمان عاج دندان را نیز از بین ببرد.

اصول بهداشت دهان و دندان:

جهت حفظ سلامت دهان و دندان بهتر است موارد زیر رعایت شوند:

• حداقل دو بار در روز دندان‌هایتان را با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
• حداقل یکبار در روز از نخ دندان استفاده کنید. این بهترین کار برای جلوگیری از پوسیدگی دندان است.
• هر 6 ماه یکبار برای تمیز کردن جرم‌های دندانی به یک دندانپزشک مراجعه کنید.
• از مصرف دخانیات و تنباکو دوری کنید
• مصرف نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های قندی را به حداقل برسانید.
• از یک رژیم غذایی حاوی فیبر بسیار، چربی و قند کم پیروی کنید.
• از خمیر دندان مناسب دندان‌هایتان استفاده کنید.
• از تمیز کردن سطح زبان غافل نشوید.
• حداقل هفته‌ای سه بار از دهان شویه مناسب دندان‌هایتان استفاده کنید.
• برای اطمینان از وضعیت سلامت دندان‌ها و دهان حداقل سالی یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید.

مطمئناً درصورت عدم رعایت بهداشت و اصول تمیز نگه‌داشتن دهان و دندان در طولانی مدت با مشکلات زیادی دسته و پنجه نرم خواهید کرد. این در حالی است که می‌توانید تنها با دنبال کردن یک روتین ساده جلوی بسیاری از این بیماری ‌ها را بگیرید. رعایت بهداشت دهان و دندان سرمایه‌گذاری برای سلامت عمومی بدن است و آموزش صحیح آن از سنین کودکی نقشی اساسی در ارتقاء سلامت جامعه دارد.

اسماء مهجوب اردکانی کارشناس بهداشت عمومی مجتمع آموزش عالی سلامت باقرالعلوم (ع) سپیدان